środa, 29 stycznia 2014

Umiesz liczyć... policz po francusku !

Liczby są w naszym życiu codziennym wszechobecne, chociaż często nie zdajemy sobie z tego sprawy. Widnieją na tarczach naszych zegarów, w kalendarzach, na rozkładach jazdy czy w sklepach. Liczenia nie unikniemy, dlatego warto tę umiejętność posiadać. Mówi się, że najlepiej liczyć na siebie, ale ja w dzisiejszym poście skupię się przede wszystkim na liczeniu pod względem matematycznym. Otóż liczby w języku francuskim to bardzo ciekawy temat, pełno tutaj różnego rodzaju reguł czy wyjątków. Dlatego w dzisiejszym poście zgromadziłam dla Was to wszystko co o liczebnikach w języku francuskim powinno się wiedzieć.

 
 
Na początek:
 
un nombre - liczba
un chiffre - cyfra
un nombre à 3 chiffres - liczba trzy cyfrowa
les chiffres pairs / impairs = liczby parzyste / nieparzyste
un chiffre rond/ exact = liczba całkowita/niecałkowita
écrire un nombre en chiffres/en lettres = napisać liczbę cyframi/słownie
calculer = compter = liczyć
compter de tête = liczyć w pamięci
 
 
1. Liczby w języku francuskim znajdują się zawsze przed rzeczownikiem, z wyjątkiem tych, które wyrażają kolejność lub następstwo:
 
a. Ouvrez le livre au chapitre trois, page cinquante-cinq - Proszę otworzyć książkę na rozdziale 3, strona 55.
 
2. Liczby w języku francuskim są niezmienne. Oznacza to, że ich pisownia nie ulega zmianie. Wyjątek stanowią cyfra 1 (un/une) oraz liczby, które w swej nazwie posiadają cząstkę jeden. Np. 21 (vingt et un/vingt et une) czy 31 (trente et un/ trente et une).
 
3. Wszystkie liczby mniejsze od 100 (wszystkie liczebniki złożone) zapisujemy używając myślnika. Wyjątkiem są liczby zawierające cząstkę 'ET'.
 
Liczby 20 oraz 100

To liczebniki charakterystyczne. Należy pamiętać tutaj o dwóch zasadach:

 
 
 
a. 100 = un cent, ale 200 = deux cents
kiedy liczbę zwiększamy do 200, 300 itd. w pisowni dodajemy 's'
Natomiast kiedy po 'deux cents' występuje kolejna liczba 's' nie dodajemy
np. deux cent cinquante (250)

Tak samo jest w przypadku milionów i miliardów.
a. soixante millions d'habitants (60 milionów mieszkańców)
b. deux milliards d'habitants (dwa miliardy mieszkańców)
 
  ! Liczba un mille (tysiąc) nigdy się nie zmienia !
 
Wymowa
 
W przypadku niektórych liczb w języku francuskim kłopot może sprawiać nam wymowa. Dotyczy to liczebników od 5 do 10.
 
6 & 10

 
 
a. Six i dix czytamy :
 
- jako /sis/ i /dis/ jeżeli liczby te występują samodzielnie

Combien de pommes ? - Six /sis/, s'il vous plait. - Ile jabłek?; 6 poproszę.
Combien serez-vous samedi chez Paul ? - Dix /dis/ - Ilu was będzie w sobotę u Pawła ?
 
- jako /siz/ i /diz/ kiedy liczby te występują przed samogłoską lub niemym h.

Il est six /siz/ heures - jest godzina szósta
Sa fille a dix /diz/ ans - jego córka ma 1o lat
 
- jako /si/ i /di/ przed spółgłoską
 
Il vit en Belgique depuis six /si/ mois. - mieszka w Belgii od 6 miesięcy
J'arrive dans dix /di/ minutes. - przyjadę za 1o minut
 
5 & 7 & 8


 
 
Wymawiamy końcowe litery tych trzech liczebników (kolejno: k,t,t) kiedy podobnie jak six oraz dix występują samodzielnie, występują przed samogłoską lub niemym 'h'.
 
! We Francji bardzo często można spotkać się z błędem czytania końcowych liter, kiedy liczebniki występują przed spółgłoską. Mimo tego, iż tak czynią sami Francuzi, jest to błędne i w tym wypadku tych liter nie czytamy !
 
a. Combien valent les kiwis ?  - Un euro les cinq /sek/ - Ile kosztują kiwi ?
b. Les cinq /se/ pamplemousses - pięć grejpfrutów
 
 
LES NOMBRES ORDINAUX, czyli liczebniki porządkowe
 
Aby utworzyć liczebnik porządkowy, do liczebnika głównego dodajemy cząstkę <<ième>.
 
*Wyjątek stanowi jak zwykle jedynka, ponieważ pierwszy/pierwsza to premier - première
 
Przykłady:
 
deux - deuxième
 
* Słowo drugi/druga w języku francuskim jest określone poprzez 2 słowa:
 
a. deuxième oznacza drugą rzecz lub osobę kiedy w zbiorze istnieje więcej elementów niż 2.
 
b. second(e) /segond/ oznacza drugą rzecz lub osobę kiedy zbiór jest tylko dwuelementowy.
 
cent - centième
mille - millième
 
Liczby  z cząstką un
 
21 - vingt et unième = dwudziesty pierwszy
31 - trente et unième = trzydziesty pierwszy itd.
 
Liczebniki porządkowe uzgadniamy w liczbie mnogiej.
 
a. Ce sont les troisiemes jeux Olympiques auxquels il participe.- to trzecie igrzyska olimpijskie w których uczestniczy.
 
LES FRACTIONS, czyli ułamki
 
1/2 = un demi
1/3 = un tiers
1/4 = un quart
1/10 = un dixième
 
* une heure et demie ale une demi - heure.
 
Cząstka -AIRE przy określaniu wieku


 
Aby opisać kogoś w wieku około 40, 50 czy 60 lat język francuski oferuje następujące formy:
 
- quadragenaire = 40 latek
- quinquagenaire = 50 latek
- sexagenaire = 60 latek
-septuagenaire = 70 latek
- octogenaire = 80 latek
- nonagenaire = 90 latek
- centenaire = 100 latek
 
Co ciekawe, forma vingtenaire nie istnieje. Czasem można usłyszeć określenie trentenaire, ale jest to rzadkie.
 
LA MULTIPLICATION, czyli zwiększanie liczb
 
double - podwojone
triple - potrójne
 
quadruple - poczwórne
decuple - zwiększone 10krotnie
centuple - zwiększone 100 krotnie
 
A na koniec kilka moich ulubionych wyrażeń związanych z liczbami:

se mettre sur son trente et un =  wystroić się, 'odwalić się' 

 
 
se couper en quatre = odpowiednik naszego polskiego 'rozdwajać się', robić dwie rzeczy na raz
manger comme quatre = jeść za dwóch (we Francji za czterech)
jamais deux sans trois - 'nigdy dwa bez 3' = nieszczęścia chodzą parami
il y a deux poids, deux mesures = są dwa ciężary, dwie miary = sprawiedliwość nie jest obiektywna
 
 
Przykłady zdań pochodzą z książki Grammaire expliquée du francais; wyd. Cle International 
 

13 komentarzy:

  1. Jak zwykle bardzo rzeczowy post, dzięki za wszystkie informacje!

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Ja ze swojej strony dziękuję za komentarz :)
      Pozdrawiam !

      Usuń
  2. Witam
    Chociaż nigdy nie byłem we Francji i nie miałem okazji posłuchać jak Francuzi wymawiają liczebniki, to uczono mnie, że przy "sept" nic się nie zmienia i zawsze czyta się jak "set". Poszukałem teraz trochę w internecie i jedyne co znalazłem to:
    http://www.fpjq.org/fileadmin/FPJQ/pdf/08-05_outils-nombres.pdf - "sept" może być wymawiane bez "t" na końcu przed słowem "cent"
    http://www.uni-graz.at/~himmelsj/Phonetik/PDFteil/09_nombre.pdf - "sept" czytane zawsze jako "set".
    No chyba, że "Grammaire expliquée du francais" poleca wymowę bez "t"...

    Chciałbym jeszcze dodać, że blog jest świetny. Można się tutaj naprawdę sporo dowiedzieć.
    Chapeau bas!

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. 'Les prononciations (sè), pour sept, et (ne), pour neuf, sont considérées comme vieillies, même si on les entend encore parfois, particulièrement devant le mot cent. Elles ne sont pas fautives.' - to zdanie, z pierwszego linku zatem wynika z tego, iż taka forma nie jest błędna, jednak uważana za starą. Według mojej książki 'Grammaire expliquée du francais' końcowego 't' w wyrazie 'sept' nie powinno się czytać. Podejrzewam jednak, że ze względu na już nie tak bardzo aktualną (chociaż wcale nie błędną !) wymowę, wymawiane 't' weszło w nawyk, ponieważ jak wiadomo język się zmienia. Trudno mi jest jednoznacznie ocenić tę sytuację, mimo wszystko jestem wierna 'Grammaire (...)' dlatego, że to bardzo dobra książka i wątpię w to, żeby podawała błędne informacje. :) Niemniej jednak dziękuję za zainteresowanie i poruszenie tej kwestii oraz miłe słowa ! :)

      Pozdrawiam serdecznie !!

      Usuń
  3. Świetny materiał do nauki, jak zawsze zresztą :) siadam za chwilkę i się uczę :) Dziękuje!

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. A ja dziękuję za miłe słowa, powodzenia w nauce :)
      Pozdrawiam !

      Usuń
  4. Świetny test! Dodałabym jeszcze coś... Myślę, że przy tym temacie warto wspomnieć o nowej ortografii z 1990 - "Les numéraux sont systématiquement écrits avec un tiret (p.ex. quarante-et-un)".

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Tak, mówi ona o zapisywaniu liczb złożonych z użyciem myślnika, wydaje mi się, że częściowo zawarłam tę informację w punkcie trzecim :)

      Dziękuję za komentarz, pozdrawiam serdecznie !

      Usuń
  5. Uwielbiam te obszerne posty!

    M,

    OdpowiedzUsuń
  6. Ciekawy post i wiele przydatnych informacji.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Cieszę się, że post się przydał ! :)
      Pozdrawiam serdecznie !! ;)

      Usuń
  7. Dzięki temu wpisowi wiele zrozumiałem. Póki co sam uczę się francuskiego z książek i przy pomocy internetu. Po opanowaniu podstaw mam zamiar wybrać się do szkoły językowej https://lincoln.edu.pl/ na kurs, po skończeniu którego zamierzam wyemigrować do Francji w celach zarobkowych.

    OdpowiedzUsuń
  8. Akurat jeśli chodzi o mnie to ja bardziej skupiam się na nauce języka angielskiego. Również teraz mam zamiar zapisać moje dziecko także na kurs angielskiego. Czytałam niedawno na stronie https://dzielnicarodzica.pl/jezyk-angielski-dla-malych-dzieci-zobacz-dlaczego-warto-zapisac-dziecko-na-zajecia-jezykowe/ i już wiem, że kurs języka angielskiego dla dzieci jest bardzo dobrym rozwiązaniem.

    OdpowiedzUsuń