Umiesz liczyć... policz po francusku !

Liczby są w naszym życiu codziennym wszechobecne, chociaż często nie zdajemy sobie z tego sprawy. Widnieją na tarczach naszych zegarów, w kalendarzach, na rozkładach jazdy czy w sklepach. Liczenia nie unikniemy, dlatego warto tę umiejętność posiadać. Mówi się, że najlepiej liczyć na siebie, ale ja w dzisiejszym poście skupię się przede wszystkim na liczeniu pod względem matematycznym. Otóż liczby w języku francuskim to bardzo ciekawy temat, pełno tutaj różnego rodzaju reguł czy wyjątków. Dlatego w dzisiejszym poście zgromadziłam dla Was to wszystko co o liczebnikach w języku francuskim powinno się wiedzieć.

 

 

Na początek:

 

un nombre - liczba

un chiffre - cyfra

un nombre à 3 chiffres - liczba trzy cyfrowa

les chiffres pairs / impairs = liczby parzyste / nieparzyste

un chiffre rond/ exact = liczba całkowita/niecałkowita

écrire un nombre en chiffres/en lettres = napisać liczbę cyframi/słownie

calculer = compter = liczyć

compter de tête = liczyć w pamięci

 

 

1. Liczby w języku francuskim znajdują się zawsze przed rzeczownikiem, z wyjątkiem tych, które wyrażają kolejność lub następstwo:

 

a. Ouvrez le livre au chapitre trois, page cinquante-cinq - Proszę otworzyć książkę na rozdziale 3, strona 55.

 

2. Liczby w języku francuskim są niezmienne. Oznacza to, że ich pisownia nie ulega zmianie. Wyjątek stanowią cyfra 1 (un/une) oraz liczby, które w swej nazwie posiadają cząstkę jeden. Np. 21 (vingt et un/vingt et une) czy 31 (trente et un/ trente et une).

 

3. Wszystkie liczby mniejsze od 100 (wszystkie liczebniki złożone) zapisujemy używając myślnika. Wyjątkiem są liczby zawierające cząstkę 'ET'.

 

Liczby 20 oraz 100

To liczebniki charakterystyczne. Należy pamiętać tutaj o dwóch zasadach:

 

 

 

a. 100 = un cent, ale 200 = deux cents

kiedy liczbę zwiększamy do 200, 300 itd. w pisowni dodajemy 's'

Natomiast kiedy po 'deux cents' występuje kolejna liczba 's' nie dodajemy

np. deux cent cinquante (250)

Tak samo jest w przypadku milionów i miliardów.

a. soixante millions d'habitants (60 milionów mieszkańców)

b. deux milliards d'habitants (dwa miliardy mieszkańców)

 
  ! Liczba un mille (tysiąc) nigdy się nie zmienia !

 

Wymowa

 

W przypadku niektórych liczb w języku francuskim kłopot może sprawiać nam wymowa. Dotyczy to liczebników od 5 do 10.

 

6 & 10

 

 

a. Six i dix czytamy :

 

- jako /sis/ i /dis/ jeżeli liczby te występują samodzielnie

Combien de pommes ? - Six /sis/, s'il vous plait. - Ile jabłek?; 6 poproszę.

Combien serez-vous samedi chez Paul ? - Dix /dis/ - Ilu was będzie w sobotę u Pawła ?

 

- jako /siz/ i /diz/ kiedy liczby te występują przed samogłoską lub niemym h.

Il est six /siz/ heures - jest godzina szósta

Sa fille a dix /diz/ ans - jego córka ma 1o lat

 

- jako /si/ i /di/ przed spółgłoską
 

Il vit en Belgique depuis six /si/ mois. - mieszka w Belgii od 6 miesięcy

J'arrive dans dix /di/ minutes. - przyjadę za 1o minut

 

5 & 7 & 8

 

 

Wymawiamy końcowe litery tych trzech liczebników (kolejno: k,t,t) kiedy podobnie jak six oraz dix występują samodzielnie, występują przed samogłoską lub niemym 'h'.

 

! We Francji bardzo często można spotkać się z błędem czytania końcowych liter, kiedy liczebniki występują przed spółgłoską. Mimo tego, iż tak czynią sami Francuzi, jest to błędne i w tym wypadku tych liter nie czytamy !

 

a. Combien valent les kiwis ?  - Un euro les cinq /sek/ - Ile kosztują kiwi ?

b. Les cinq /se/ pamplemousses - pięć grejpfrutów
 

 

LES NOMBRES ORDINAUX, czyli liczebniki porządkowe

 

Aby utworzyć liczebnik porządkowy, do liczebnika głównego dodajemy cząstkę <<ième>.

 

*Wyjątek stanowi jak zwykle jedynka, ponieważ pierwszy/pierwsza to premier - première

 

Przykłady:
 

deux - deuxième
 

* Słowo drugi/druga w języku francuskim jest określone poprzez 2 słowa:
 

a. deuxième oznacza drugą rzecz lub osobę kiedy w zbiorze istnieje więcej elementów niż 2.
 

b. second(e) /segond/ oznacza drugą rzecz lub osobę kiedy zbiór jest tylko dwuelementowy.
 

cent - centième

mille - millième

 

Liczby  z cząstką un

 

21 - vingt et unième = dwudziesty pierwszy

31 - trente et unième = trzydziesty pierwszy itd.

 

Liczebniki porządkowe uzgadniamy w liczbie mnogiej.

 

a. Ce sont les troisiemes jeux Olympiques auxquels il participe.- to trzecie igrzyska olimpijskie w których uczestniczy.

 

LES FRACTIONS, czyli ułamki

 

1/2 = un demi

1/3 = un tiers

1/4 = un quart

1/10 = un dixième

 

* une heure et demie ale une demi - heure.

 

Cząstka -AIRE przy określaniu wieku

 

Aby opisać kogoś w wieku około 40, 50 czy 60 lat język francuski oferuje następujące formy:
 

- quadragenaire = 40 latek

- quinquagenaire = 50 latek

- sexagenaire = 60 latek

-septuagenaire = 70 latek

- octogenaire = 80 latek

- nonagenaire = 90 latek

- centenaire = 100 latek

 

Co ciekawe, forma vingtenaire nie istnieje. Czasem można usłyszeć określenie trentenaire, ale jest to rzadkie.

 

LA MULTIPLICATION, czyli zwiększanie liczb

 

double - podwojone

triple - potrójne
 

quadruple - poczwórne

decuple - zwiększone 10krotnie

centuple - zwiększone 100 krotnie

 

A na koniec kilka moich ulubionych wyrażeń związanych z liczbami:

se mettre sur son trente et un =  wystroić się, 'odwalić się' 

 

 

se couper en quatre = odpowiednik naszego polskiego 'rozdwajać się', robić dwie rzeczy na raz

manger comme quatre = jeść za dwóch (we Francji za czterech)

jamais deux sans trois - 'nigdy dwa bez 3' = nieszczęścia chodzą parami

il y a deux poids, deux mesures = są dwa ciężary, dwie miary = sprawiedliwość nie jest obiektywna

 

 

Przykłady zdań pochodzą z książki Grammaire expliquée du francais; wyd. Cle International