S'il vous plaît jako przykład konstrukcji bezosobowej

 

Zastanawialiście się kiedyś co tak naprawdę oznacza popularny francuski zwrot grzecznościowy S'il vous plaît ? Wiemy o nim tyle że istnieje, a do jego formy już zdążyliśmy się przyzwyczaić. Używamy go gdy kogoś o coś prosimy lub coś radzimy. Gdyby jednak poddać go głębszej analizie:

 

Mnie w tej konstrukcji najbardziej będzie interesowało słówko IL

 

Il to niewątpliwie jeden z zaimków osobowych,

 3 osoba liczby pojedynczej, którą w kontekście osób tłumaczymy jako on.

 

Pytanie jest zatem następujące:

Jak w kontekście wyrażenia S'il vous plaît  przetłumaczymy Il ?

 

Otóż S'il vous plaît   to jedna z występujących w języku francuskim konstrukcji bezosobowych o których będzie mowa w dzisiejszym poście.

 

Co to jest konstrukcja bezosobowa ?

 

 

Zaimek Il to zaimek rodzaju nijakiego (le pronom neutre) tłumaczony bezosobowo. Nie możemy zastąpić go żadnym rzeczownikiem.

 

Taki zaimek jest Wam znany przede wszystkim z lekcji o pogodzie, kiedy poznajemy słownictwo z nią związane, np.

 

Jest zimno i pada deszcz - Il fait froid et il pleut

Jest gorąco i duszno - Il fait chaud et etouffant

 

Kiedyś otrzymałam pytanie :

Jak odmienia się czasownik pleuvoir i czemu nie mogę odmienić go w innych osobach, tylko w 3 liczby pojedynczej ?

 

Czasowniki takie jak: pleuvoir, grêler, tonner, neiger, geler to tak zwane czasowniki nieosobowe właściwe, czyli używane tylko w nieosobowej formie.

 

Czasowniki nieosobowe nie odnoszą się do konkretnej osoby, mogą być odmienione w różnych trybach i czasach (oprócz trybu rozkazującego). Występują tylko w 3 osobie liczby pojedynczej z zaimkiem IL.

Nie mogę powiedzieć o sobie że 'padam' bo tylko deszcz czy śnieg mogą to robić. Zatem:

pleuvoir - il pleut - pada deszcz

grêler - il grêle - pada grad

tonner - il tonne - grzmi

neiger - il neige - pada śnieg

geler - il gele - mrozi, jest mróz

Inne pogodowe przykłady z czasownikiem faire

 

Jest wiatr - Il fait du vent

Świeci słońce - Il fait du soleil

Jest gołoledź - Il fait du verglas

Jest 30 stopni - Il fait 30 degrés.

 

* Czasownika faire używamy także mówiąc o dniu i nocy:

 

Il fait jour- jest jasno, dzień

Il fait nuit - jest ciemno, noc

 

Czasowniki osobowe użyte w formie nieosobowej

 

To czasowniki które odmieniają się we wszystkich osobach, jednak tworzą osobne konstrukcje bezosobowe. Są bardzo przydatne :) Oto lista tych najważniejszych:

 

 

Inne przykłady:

 

Il est minuit - jest północ

Il existe beaucoup de personnes qui ne parlent pas francais -istniej dużo osób które nie mówią po francusku

Il se passe quelque chose d'étrange - dzieje się coś dziwnego

Il reste encore deux semaines - zostają jeszcze dwa tygodnie

Qu'est-ce qu'il y a ? - co jest ? co się dzieje ? (j.potoczny)

 

Wyrażenia nieosobowe z czasownikiem ÊTRE

 

Être + przymiotnik (bon, urgent, possible, evident etc.) 

+ DE + bezokolicznik

 

Il est utile de savoir nager - Dobrze jest umieć pływać

 

 

Il est important de dire la vérité  - To ważne żeby mówić prawdę

Il est difficile de parler  - Trudno jest mówić

 

Czasownik FALLOIR

 

 

Skąd pochodzi bezosobowa konstrukcja IL FAUT ? Dokładnie od czasownika FALLOIR, który także jest przykładem czasownika występującego tylko w trzeciej formie.

 

Il faut = trzeba
 

Il faut faire la vaiselle - trzeba umyć naczynia

Il faut manger pour vivre - trzeba jeść by żyć

 

 

* Jak nie mylić zaimka nieosobowego IL z zaimkiem osobowym w 3. osobie liczby pojedynczej?

 

Il est arrivé très tard le soir - Przyjechał bardzo późno wieczorem.

Kto przyjechał ? On = podmiot zdania

Po czasowniku mamy okolicznik czasu - tard le soir

 

Il est arrivé un grand malheur - Zdarzyło się wielkie nieszczęście.

Brak dopełnienia, un grand malheur = podmiot zdania

Co się zdarzyło ? Wielkie nieszczęście

 

 

Le dernier mais non le moindre !

czyli zaimek ON na koniec dzisiejszego wpisu.

.

 

Niewątpliwie stanowi problem, szczególnie dla tych którzy naukę języka rozpoczynają i nigdy nie wiedzą co tak naprawdę oznacza to słówko i do jakiej osoby go odmieniać.

 

ON posiada kilka znaczeń:
(czasownik przy nim stojący odmieniamy zawsze do 3 osoby liczby pojedynczej)

 

a. les gens (ludzie w znaczeniu ogólnym)

En Belgique on parle francais = w Belgii mówi się po francusku

 

b. nous (my)
 Qu'est-ce qu'on fait ce soir ? On va au cinema ?

Co robimy dziś wieczorem ? Idziemy do kina ?

 

Czyli jedna z popularniejszych form języka potocznego. Używana bardzo często, z prostego powodu - zdanie jest krótsze i szybciej się go wymawia.

On va au cinéma ? zamiast Nous allons au cinéma ?

 

c. Tout le monde (wszyscy, czyli wyrażenie prawdy ogólnej)
On ne doit pas mentir - nie należy kłamać

Zaimka on śmiało używajmy w języku francuskim, w życiu natomiast starajmy się nie uogólniać  i traktować każdego indywidualnie :)

 

Źródło obrazków: Internet

Obrazek tytułowy: Martyna Grzybek

Inspiracje: Repetytorium gramatyczne z języka francuskiego wydawnictwo PWN