Jouer au football, czyli 1sza grupa czasowników z mundialem w tle

 

Mundial w pełni, Francja ma za sobą już jeden wygrany mecz, w dalszym ciągu kibicujemy jednak trójkolorowym, ponieważ już dziś stoczą kolejny pojedynek, tym razem ze Szwajcarią. Na tym zakończę tematykę mistrzostw, dlatego też zagorzali fani piłki nożnej niestety nie znajdą na blogu innych konkretnych informacji na ten temat... Fani języka francuskiego wręcz przeciwnie !  Otóż obecne wydarzenie sportowe zainspirowało mnie do stworzenia postu w którym bliżej przyjrzymy się czasownikowi JOUER (grać), a dokładniej za jego pomocą omówimy pierwszą grupę czasowników francuskich. Dla tych, którzy jeszcze nie zorientowali się o co mi chodzi, wyjaśniam i przedstawiam wyrażenie miesiąca:

 

JOUER AU FOOTBALL = GRAĆ W PIŁKĘ NOŻNĄ

 

Podstawową informacją jest fakt, iż w języku francuskim wyróżniamy

3 grupy czasowników (tzw. trzy grupy koniugacyjne), my skupimy się dzisiaj na najprostszej z nich, regularnej I grupie.

 

Do 1. grupy czasowników francuskich zaliczamy te kończące się w bezokoliczniku na -ER.

Stanowią one koniugację żywą (la conjugaison vivante), ponieważ liczba tych czasowników stale się powiększa i to właśnie tu trafiają wszystkie czasowniki nowopowstałe w języku (np. scanner, surfer).

 

a. Informacje podstawowe i czas teraźniejszy

 

Czasowniki pierwszej grupy to czasowniki regularne, ponieważ w czasie teraźniejszym posiadają tylko jeden temat, który pokrywa się z tematem bezokolicznika.

Zatem aby otrzymać temat naszego czasownika JOUER , odcinamy charakterystyczną część -er i otrzymujemy JOU- do którego dobieramy odpowiednie końcówki osobowe, które w czasie teraźniejszym wyglądają następująco:

 

 (osoby kolejno: je, tu, il/elle, nous, vous, ils):

 

 

Nie bez powodu końcówki 1. i 2. osoby liczby mnogiej zostały wyróżnione innym kolorem. W tym przypadku chodzi o zasady wymowy:

końcówki liczby pojedynczej (-e, -es, -e) oraz 3. osoby liczby mnogiej nie są wymawiane. Wymowa tych 4 form będzie zatem brzmiała tak samo:

je joue

tu joues

il/elle joue

-

-

ils jouent

w każdym wypadku czasownik przeczytamy: /żu/

 

W przypadku wspomnianej już 1. i 2. osoby liczby mnogiej końcówki przeczytamy:

 

nous jouons /żuą/

vous jouez /żułe/

 

b. Tryb rozkazujący

 

Za pomocą trybu rozkazującego wyrażamy polecenia, prośby i zakazy. Występuje on tylko w 3 osobach:

 

2. os. liczby pojedynczej - tu

1. os. liczby mnogiej - nous

2. os. liczby mnogiej - vous

 

Formy trybu rozkazującego są takie same jak formy danego czasownika odmienionego w czasie teraźniejszym. Oprócz tego należy pamiętać, iż pomijamy tutaj zaimek osobowy, zatem mówiąc: graj !

Nie powiemy: tu joue!, tylko po prostu: joue !

 

 

 

Jak widzimy, jego tworzenie nie jest skomplikowane. Istnieje jednak jeden szczegół ortograficzny o którym należy pamiętać. Kiedy przyjrzymy się końcówkom, w 2. osobie liczby pojedynczej występuje ona w odmianie w postaci -es, więc pisząc: ty grasz, napiszemy: tu joues.

Natomiast w trybie rozkazującym -s zawsze znika !

 

c. GrajĄC czyli forma GÉRONDIF (imiesłów)

 

Le gérondif to bardzo pożyteczna forma czasownika, dlatego warto nabyć umiejętność jej tworzenia.

Popatrzmy:

 

Le gérondif = en + le participe présent

 

Co to takiego participe présent ?

 

To imiesłów czasu teraźniejszego

 

Jak go tworzymy?

 

Odmieniamy nasz czasownik do 1. osoby liczby mnogiej (nous)

 

nous jou|ons

 

odcinamy końcówkę i dodajemy inną: -ANT

jou|ant

 

Teraz podstawiamy do wzoru na gérondif:

 

en jouant = (tłumaczymy jako) grając

 

Inne przykłady z czasownikami 1. grupy

 

(regarder - oglądać)

Il mange le déjeuner en regardant la télé

- jem obiad oglądając telewizję

 

 

 

(chanter - śpiewać)

Je marche en chantant - maszeruję śpiewając

 

d. Jeden z podstawowych elementów czasów złożonych - imiesłów czasu przeszłego

- Le participe passé

 

Tworzenie formy participe passé  to podstawa, jednak dla czasowników pierwszej grupy nie stanowi to żadnej trudności.

 

Do czego służy nam participe passé  ?

 

Przede wszystkim do posługiwania się wszystkimi czasami złożonymi w języku francuskim, przykładem jest pierwszy czas złożony który poznajemy na początku nauki - przeszły złożony - passé composé.

 

Jak tworzymy participe passé ?

 

Od bezokolicznika JOUER odcinamy końcówkę -R a nad -E które nam zostaje stawiamy tak zwany accent aigu (czyli akcent w prawą stronę)

Należy pamiętać także o wymowie, e akcentowane występujące na końcu wyrazu zawsze czytamy !!

 

Nasz participe passé - joué /żue/

 

Uwaga! W niektórych przypadkach uzgadniamy participe passé  w liczbie i rodzaju z rzeczownikiem lub zaimkiem do którego się odnosi.

 

Elle achète beaucoup de légumes surgelés - Ona kupuje dużo mrożonych warzyw

 

e. Reakcja czasownika jouer

 

W języku francuskim czasowniki lubią łączyć się z przyimkami i robią to bardzo często. We wszelkiego rodzaju testach gramatycznych pojawiają się nieustannie pytania o dopasowanie właściwego przyimka,

zazwyczaj jest to: à lub de.

Otóż czasownik z przyimkiem potrafi przybierać różne znaczenia, często inne niż te, które posiada w bezokoliczniku.

 

JOUER À

 

Przyimka à z czasownikiem jouer używamy:

 

- mówiąc o grach i zabawach dziecięcych,

tłumacząc go jak bawić się w lub grać w:

 

jouer à cache - cache = w chowanego

jouer à colin - maillard = w ciuciubabkę

jouer à la marelle = w klasy

 

- mówiąc o sporcie (choćby o naszej tytułowej piłce nożnej)

 

jouer au (= a + le = rodzajnik ściągnięty) football

jouer au tennis = grać w tenisa

 

 

 - mówiąc o wszelkiego rodzaju grach, np. planszowych

 jouer aux (a + les = rodzajnik ściągnięty) cartes = grać w karty

jouer aux échecs = grać w szachy

jouer aux billes = grać w kule

 

JOUER DE

 

Przyimka de z czasownikiem jouer używamy:

 

-mówiąc o grze na instrumencie

 

jouer de la flûte = grać na flecie

jouer de la guitare = grać na gitarze

jouer du (de +le = rodzajnik ściągnięty) piano = grać na pianinie

 

 

 

Czasownik jouer występuje także z przyimkiem AVEC

w znaczeniu bawić się czymś:

 

 jouer avec le stylo - bawić się długopisem

jouer avec la poupée - bawić się lalką

 

 

lub bawić się z kimś

 jouer avec des camarades = bawić się z kolegami